مروری گذرا بر پیدایش مبلمان مدرن و دیروز و امروزش

مبلمان تاریخی به قدمت بشر دارد اما سیر تحول آن از نقطه شروع تا پیدایش مبلمان مدرن داستانی هیجان انگیز و خواندنی است. از آغاز تمدن بشری انسان‌ها از اشیا طبیعی مانند کنده درختان، سنگ‌ها و گیاهان به‌عنوان مبلمان استفاده می‌کردند، تحقیقات باستان‌شناسی نشان می دهد از حدود ۳۰۰۰۰ سال پیش، انسان‌ها با استفاده از چوب، سنگ و استخوان‌های حیوانات شروع به ساخت مبلمان کرده‌است. از آثار هنری به‌ جا مانده از این دوران می‌توان به مجسمه ونوس روسیه اشاره کرد که الهه ای را نشسته بر تختی با دسته های شیر نشان می دهد.

قدیمی ‌ترین مدل باقی‌ مانده از مبلمان که شامل کمد و تختخواب‌هایی است که از سنگ ساخته‌ شده‌ است و در اقامتگاه سنگی Skara Brae (اسکارا بری) واقع در سواحل اسکاتلند به جای مانده است.
در اوایل دوران مصر باستان ساخت مبل پیشرفت چشمگیری داشت آن‌ها در این کار از تکنیک‌ های پیچیده ‌ای مانند نازک‌ کاری استفاده می‌کردند علاوه بر این گاهی در این دوره چهارپایه‌ ها و میزهای چوبی تزیین‌ شده با فلزات گران ‌بها یا عاج نیز ساخته می‌شد.

در یونان و روم باستان این سیر تکامل با ساخت نیمکت‌های کوچک و تخت‌های تاج‌ دار (klinai) چندمنظوره و تخت‌های عادی که برای استراحت و غذا خوردن و خواب استفاده می‌ شد، تکامل یافت. در قرون ‌وسطی مبلمان معمولاً از جنس چوب بلوط ساخته می شد، سنگین بود و تزیینات مفصلی داشت.

در دوره رنسانس ایتالیا (قرن چهاردهم و پانزدهم) طراحی مبلمان گسترش یافت. در قرن هفدهم، مبلمان در اروپای جنوبی و شمالی، با طراحی‌ شکوهمند و مجلل باروک ساخته می شد و اغلب با طلا و نقره زینت می شد.

تا پیش از قرن نوزدهم، طراحی مبلمان غالباً ظریف و آراسته بود اما لزوما کاربردی نبود. طراحی پیچیده در درجه اول اهمیت قرار داشت و اغلب مبلمان با چوب‌های تیره و پارچه‌های گران قیمت ساخته می‌شدند. در آن زمان ارزش مبلمان با مدت ‌زمانی که صنعتگر برای ساختش صرف کرده بود سنجیده می‌شد.

سرآغاز تولد طراحی مبلمان مدرن اواخر قرن ۱۹ بود راهی که مسیر جدیدی را می ‌پیمود و خبر از روندی تازه در طراحی مبلمان می‌داد. طراحی‌ها و ساخت مبلمانی تحت تأثیر جریان فکری مدرنیسم، جریانی که به معنای استفاده انسان از دانش و توان تجربی خود برای بهبود تولید و تغییر محیط بود و با کنده‌ کاری‌های بیش‌ از حد بافت‌های سنگین و رنگ‌های طبیعی چوب در تقابل قرار داشت. با این تغییرات مبلمان تولید شده از اواخر قرن ۱۹ تا کنون مبلمان مدرن نام گرفته است. بیشتر اجزای طراحی مدرن، از مبلمان گرفته تا شکل اتاق‌ ها، شامل خطوط صاف، بدون جزئیات اضافی و تزیینات شلوغ است، این سبک کمی با طراحی معاصر متفاوت است که منحنی‌ها و خطوط نرم و مواج زیادی را به کار می‌برد.

طراحی مدرن تغییراتی در کاربرد مواد ایجاد کرده است، طراحان به منظور گسترش بازار با استفاده از ایده های خلاقانه و هیجان‌انگیز خود، طیف وسیعی از مواد و رنگ‌های مقرون‌ به‌ صرفه را به کار گرفتند. قرن ۱۹ شاهد تغییراتی از اصول تزئینی به اصول مینیمالیستی بود که این تغییرات ناشی از ورود فن‌آوری مدرن با معرفی مواد جدید و شیوه ‌های نوآورانه‌ ساخت بود و در هزینه و زمان صرفه‌ جویی می‌کرد. این فناوری و شیوه‌ های جدید تولید که از فولاد، تخته سه لا، قالب و پلاستیک‌ استفاده می‌کرد، دوره جدیدی از سبک طراحی مدرن را به نام سبک مدرن میانه‌ قرن ایجاد کرد. در این زمان ماهیت مبلمان از یک قطعه هنری به کالایی کاربردی و قابل‌دسترسی تغییر یافت. طراحان مبلمان مدرن با نگاه به آینده تمرکز خود را از شیوه‌های سنتی به جدید و کاربردی تغییر دادند. اولویت اصلی سبک میانه قرن، ایجاد تعادل بین زیبایی و عملکرد بود.

بعد از تغییر شیوه تولید مبلمان، هنر اقوام و ملت های مختلف، به ‌ویژه طرخ های آسیایی و آفریقایی، تأثیر قابل‌ توجهی بر تولید کنندگان مبلمان مدرن داشت و طراحی ژاپنی بیش از همه بر طراحی مبلمان مدرن تأثیر گذاشت. این مسئله از جایی گسترش یافت که با تغییر سیاست‌های اقتصادی ژاپن در اواخر قرن نوزدهم، تجارت با این کشور رواج و رونق فراوان یافت. سبک‌ ژاپنی از طرح‌هایی ساده و زیبا نیز بهره می‌برد. طراحان مبلمان ژاپنی تمایل کمی به استفاده از رنگ‌های ثابت در دکوراسیون داشتند، افرادی مانند فرانک لوید رایت، آیلین گری و چارلز رنی مکینتاش به دلیل توانایی تلفیق سبک ژاپنی با هنر دکوراسیون مشهور هستند.

می توان گفت جرقه طراحی مبلمان مدرن در مدرسه باهاوس زده شد. جایی که طراحان برای ساخت قطعات مبلمان خود مواد جدید تهیه می‌کردند. خانه شیشه‌ای فیلیپ جانسون، و هرم شیشه‌ای ورودی لوور ساخته‌ I.M. Pei (لئون مینگ پای) از بناهای نمادین در سبک مدرن میانه قرن هستند.

صندلی واسیلی که از طرح های مارسل بروئر (Marcel Breuer) در سال ۱۹۲۵ است، ‌نماد مبلمان مدرن به شمار می رود. بروئر از نوارهای و چرمی لوله‌ های فولادی برای صندلی واسیلی استفاده کرده و طرحی انتزاعی و بسیار کاربردی ارایه داده است.

در سال ۱۹۲۷ در فرانسه آیلین گری (Eileen Gray) از لوله‌ فولاد برای میز خاکستری قابل تنظیم خود استفاده کرد، این نمونه ‌ای نمادین از یک مبلمان مدرن است که گرچه طراحی نامتقارنی دارد اما بسیار کاربردی است.

لودویگ میس ون دروهه (Ludwig Mies van der Rohe) در سال ۱۹۲۹ صندلی و چهارپایه بارسلونا را برای نمایشگاه بارسلونا طراحی کرد این صندلی در سال ۱۹۷۷ جایزه موزه هنر مدرن را از آن خود کرد و همچنان در حال تولید است.

و با این گام های اولیه مبلمان از قطعه هنری به ‌وسیله ای کاربردی و قابل ‌دسترسی بدل شد و طراحان با نگاهی به آینده بر طراحی و تولید مبلمان کاربردی تمرکز کردند. مبلمان مدرن امتحان زمان را پشت سر گذاشته است و امروزه این محصولات کارا، زیبا و بادوام همچنان بسیار محبوب است و مورد استقبال قرار می گیرد. بهترین طراحی مبلمان مدرن در میانه‌ قرن پدید آمد و الهام ‌بخش بسیاری از طراحان موفق نسل بعد از خود شد و امروزه طراحان مبلمان مدرن همان ایده‌ها، مفاهیم و اصول طراحی ایجاد شده از قرن گذشته را توسعه می دهند.

ویژگی های مبلمان مدرن

با توجه به آنچه گفته شد، به طور خلاصه می توان ویژگی های مبلمان مدرن را چنین برشمرد:

مهم‌ترین ویژگی، تزئینات اندک و مختصر آن است. خطوط ساده، مشخص و واضح، پالت رنگی خنثی و متریالی اغلب به رنگ های «سرد» از ویژگی های دیگر آن است.
و

رنگ‌ های محبوب در مبلمان مدرن ترکیبی از رنگ‌های خنثی سیاه، سفید و خاکستری ساده یا براق است و از موادی مثل چوب (تخته‌های سبک و تخته سه لا) ، پلاستیک، فلز، فولاد و شیشه استفاده می‌شود. رویه مبلمان مدرن به از پارچه‌های سنگین، مجلل و گران قیمت به چرم طبیعی و مصنوعی، مواد شیمیایی و آزمایشگاهی و پارچه های سبک تر بدل شد تا ارزان‌ تر، سریع‌ تر و راحت ‌تر قابل دسترسی باشد.

سخن آخر این که همه مبلمان تولید شده از اواخر قرن نوزدهم تا به امروز «مدرن» تلقی نمی‌شوند. تعداد کمی از تولیدات سنتی هنوز در دست ‌ساخت است و همچنین نوع سومی بین «مدرن» و «سنتی» وجود دارد که «انتقالی» نامیده می‌شود. این سبک مبلمان ممکن است به‌طور مرتب از یک دسته به سوی دسته ای دیگر میل کند، اما بیشتر ترکیبی از مبلمان سنتی و مدرن است. این سبک از مبلمان اغلب اشاره‌ای بصری به سبک‌های کلاسیک یونانی یا غیر غربی دارد.