جنگلی از جنس صنعت

چوب در مبلمان

تقریباً هر شخصی یک‌بار در زندگی خود به سراغ خرید محصولات حوزه مبلمان منزل رفته است. شرایط و دیدگاه‌هایی در خرید مبلمان منزل تأثیر دارند که باعث ایجاد انتخاب‌های متفاوت و به طبع آن تنوع در تولید محصولات در مدل‌های مختلف می‌شود. تولید محصولاتی مانند صندلی و میز ناهارخوری و یا مبلمان راحتی طبق نیاز مشتریان در سبک و سیاق‌های مختلف و با قیمت‌های متنوع، بازار این محصولات را داغ‌تر از دهه‌های گذشته کرده است. در این میان چیزی که باعث ایجاد تفاوت در انتخاب محصولات می‌شود، غیر از مدل و نوع محصول که بستگی به سلیقه و نیاز مشتری دارد، جنس و مواد اولیه تشکیل‌دهنده محصول است. نکته‌ای که بسیار به یک انتخاب درست کمک می‌کند.
هر فردی دوست دارد محصولی را انتخاب کند که علاوه بر زیبایی و کارایی، از لحاظ استحکام نیز در رده بالایی قرارگرفته و سال‌های زیادی بتواند از آن استفاده کند.
طبیعتاً در مصنوعات چوبی، نوع چوب استفاده‌شده از اهمیت بیشتری برخوردار است. در محصولاتی مانند صندلی ناهارخوری و یا مبل راحتی، غیر از چوب استفاده‌شده در آن، مواردی مانند فوم و یا روکش محصول نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و انتخاب صحیح آن باعث بالا رفتن طول عمر محصول می‌گردد. ولی در اینجا به اصلی‌ترین مورد یعنی چوب استفاده‌شده در محصولات تولیدی می‌پردازیم که به‌طورقطع به‌یقین چوب راش یکی از پرکاربردترین انواع آن در تولید مبلمان منزل است.

چوب‌های مختلفی در حوزه مبلمان مورداستفاده قرار می‌گیرند که در این میان چوب راش درصد بیشتری را در رده‌بندی حوزه تولید از آن خود کرده است. اگر مشتری فروشگاه‌های مبلمان منزل باشید حتماً با واژه چوب راش برخورد داشته‌اید و یا آن را از زبان فروشنده شنیده‌اید.
حال می‌خواهیم مقداری از چوب راش و در ادامه از تفاوت چوب‌های راش وارداتی و ایرانی صحبت کنیم. چوب راش وارداتی سهم بسزایی در تولید محصولات چوبی در ایران در اختیار دارد.
درخت راش از تیره‌ای (خانواده) با نام علمی فاگاسه از نوع درختان پهن برگ است و عمدتاً در مناطق سردسیر پرورش پیدا می‌کند که شامل نیمکره شمالی می‌شود. از این تیره دو نوع درخت دیگر به نام‌های بلوط و شاه‌بلوط نیز وجود دارد. راش انواع مختلف گوناگونی در جهان دارد که با توجه به نوع اقلیمی که در آن پرورش پیداکرده و یا شرایط دیگر، تفاوت‌هایی باهم دارند. ولی ازلحاظ کلی شبیه به هم هستند. غیر از مصارف صنعتی که از چوب راش انتظار می‌رود، جنگل‌های راش به لحاظ زیبایی جزو یکی از زیباترین‌ها به‌حساب می‌آید. ارتفاع هرکدام از درختان راش گاهی وقت‌ها به 40 متر هم می‌رسد که وجود تعداد زیاد این درختان در کنار هم آن‌هم در فصولی مانند پاییز، می‌تواند منظره زیبایی را خلق کند. رنگ این چوب به‌صورت طبیعی، کرم مایل به قرمز است و رگه‌های رنگ قرمز را می‌توان در بافت آن مشاهده کرد. الوارهای چوب راش از ابتدا به این رنگ دیده می‌شوند و مصنوعاتی را که بدون استفاده از رنگ خاصی ساخته می‌شوند، خودرنگ میگویند. در سایر موارد چوب محصول ساخته‌شده برای زیبایی بیشتر رنگ می‌شود که این رنگ با توجه به نوع مصرف، می‌تواند پوششی یا غیر پوششی باشد. فرق این دو در این است که در رنگ‌های پوششی دیگر بافت چوب قابل‌مشاهده نیست و سطح محصول به‌صورت یکدست با رنگ پوشانده می‌شود. چوب راش مصارف زیادی دارد که از تولید میز و صندلی ناهارخوری و مبلمان منزل گرفته تا کف‌پوش و کابینت آشپزخانه را شامل می‌شود که یکی از مهم‌ترین دلایل پرمصرف بودن آن مقاومت و سهولت تراش خوردن آن در نجاری است. این چوب از اواسط قرن هفدهم میلادی جایگزین چوب گردو در بسیاری از صنایع گردید و از آن زمان تابه‌حال در حال استفاده است. به‌گونه‌ای که به یکی از پرمصرف‌ترین‌ها در صنایع چوبی بدل شده است.

در ادامه به آشنایی بیشتر با چوب راش، این درخت پربار در صنعت مبلمان می‌پردازیم.
از دلایل استفاده از چوب راش در ایران می‌توان به دوام این چوب و سازگاری آن با شرایط آب و هوایی کشورمان نام برد. البته قیمت مناسب‌تر این نوع چوب نسبت به نمونه‌های باکیفیت‌تر چوب هم مزید بر علت این انتخاب است.
ازآنجاکه درخت راش در مناطق سردسیر قابلیت رشد دارد، در شهرهای شمالی کشور و یا کشورهای همسایه شمالی ایران مانند گرجستان و یا ترکیه یافت می‌شود. یکی از غنی‌ترین و زیباترین مناطق ایران در تولید و پرورش درخت راش، جنگل راش در شهرستان سوادکوه استان مازندران است. البته درخت راش در مناطق مختلفی در دنیا پرورش میابد. آمریکا، کانادا، چین و کشورهایی که مناطق سردسیر یا کوهستانی دارند، بستر پرورش و رشد درخت راش به‌حساب می‌آیند. هرکدام از این کشورها با توجه به شرایط خاص منطقه، درختانی پرورش می‌دهند که در کلیات شبیه به هم و در جزییات اختلاف دارند اما چوب راش سایر نقاط دنیا مانند چین، سهم کمی را در تولید کشورمان در اختیاردارند.
به‌طورکلی دو نوع چوب راش در صنعت مبلمان ایران بیشتر از بقیه انواع استفاده می‌شود که از آن‌ها به تعبیری راش ایرانی و راش گرجستان نام‌برده می‌شود.

راش ایرانی در جنگل‌های شمالی کشور مانند گیلان و مازندران یافت می‌شود. ولی آن چیزی که در اصطلاح به راش وارداتی معروف است از کشورهای مختلفی وارد ایران می‌شود که همگی تقریباً در یک منطقه جغرافیایی قرار دارند و شرایط آب و هوایی آن‌ها مشابه است مانند ترکیه و گرجستان. در این کشورها جنگل‌های مخصوص پرورش این چوب وجود دارد که صرفاً جهت استفاده در صنعت مبلمان ایجاد شده‌اند.
و اما تفاوت دو نوع چوب راش گرجستان یا وارداتی و ایرانی در چیست؟ ازنظر کیفی چه عواملی در پایین‌تر بودن قیمت چوب راش ایرانی نسبت به راش وارداتی مؤثر است؟
از اصلی‌ترین موارد تفاوت و برتری راش گرجستان در مقابل راش ایرانی می‌توان به وجود گره در راش ایرانی و عدم وجود آن در گونه گرجستانی یا وارداتی نام برد. این گره‌ها در ظاهر چوب بسیار نمایان است و به هنگام تولید نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد که حتی با رنگ و پوشش نیز مرتفع نمی‌شود.
مورد دیگر تأثیرگذار در انتخاب چوب راش گرجستان نسبت به نوع ایرانی، قطر بیشتر درخت راش گرجستان است که درنتیجه الوارهای آن نسبت به نمونه ایرانی پهنای بیشتری دارد و از این لحاظ برای تولیدکننده یک امتیاز به‌حساب می‌آید چراکه هدر رفت چوب را نسبت به نوع ایرانی به‌مراتب پایین می‌آورد. همچنین درصد رطوبت چوب‌های وارداتی در شرایط مطلوب‌تری نسبت به چوب راش ایرانی است که باعث دوام بیشتر آن می‌شود. یکی دیگر از دلایل انتخاب چوب راش در صنعت مبلمان این است که بافت متراکم و مستحکم آن علاوه بر برش پذیری عالی، مانع نفوذ آفت‌هایی مانند موریانه است که عمر محصول ساخته‌شده را به‌مراتب بیشتر می‌کند. این تراکم در نمونه‌های وارداتی بیشتر است و درنتیجه کیفیت مصنوعات ساخته‌شده توسط چوب راش وارداتی در درجه بالاتری نسبت به نمونه‌های ایرانی قرار دارد.
چوب راش بافت بسیار زیبایی دارد و در این بافت طیف‌های مختلف رنگ چوب از تیره تا روشن‌تر قابل‌مشاهده است. به همین دلیل سازه‌های چوبی که رنگ پوششی ندارند، در قسمت‌های متخلف دارای اختلاف رنگ در بافت هستند که خود نشان‌دهنده طبیعت چوب هستند.

منبع: آفر